Zachowek – jedna z najważniejszych instytucji prawa spadkowego

Istota zachowku

W prawie spadkowym funkcjonuje instytucja zachowku, która służy ochronie interesów majątkowych najbliższych członków rodziny spadkodawcy. Możliwość powołania przez spadkodawcę dowolnego spadkobiercy może być niekiedy przyczyną pokrzywdzenia osób najbliższych spadkodawcy, jego rodziny

Określonym osobom najbliższym przysługuje roszczenie skierowane do powołanego spadkobiercy. Wielkość zachowku oblicza się na podstawie udziału spadkowego, jaki przypadałby osobie uprawnionej, gdyby dziedziczyła z ustawy.

Uprawnieni do zachowku

Krąg osób uprawnionych do zachowku jest wąski w stosunku do kręgu spadkobierców ustawowych. Zgodnie art. 991 § 1 kodeksu cywilnego, uprawnionymi do zachowku są zstępni, małżonek oraz rodzice spadkodawcy, jeżeli byliby powołani do spadku z ustawy. Rodzice nabędą zatem prawo do zachowku wówczas, gdy spadkodawca nie ma zstępnych, wobec czego rodzice doszliby do dziedziczenia na podstawie ustawy albo w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy lub jego rodzeństwem, albo samodzielnie.

Uprawnionymi do zachowku mogą być także spadkobiercy, których udział w spadku jest niższy od należnego im zachowku. Mogą oni wystąpić o spełnienie świadczenia pieniężnego uzupełniającego zachowek.

Zobowiązani z tytułu zachowku

Zobowiązanie z tytułu zachowku ciąży na spadkobiercach, zapisobiercach windykacyjnych ustanowionych przez spadkodawcę (art. 9991 KC) oraz przez niego obdarowanych (art. 1000 KC). Jeżeli bowiem uprawniony do zachowku nie może otrzymać należnego mu świadczenia od spadkobiercy, może zwrócić się do osoby, na której rzecz został zapis windykacyjny doliczony do spadku. Gdyby zaś uprawniony nie mógł otrzymać należnego mu zachowku od spadkobiercy lub osoby, na której rzecz został uczyniony zapis windykacyjny, może on żądać od osoby, która otrzymała od spadkodawcy darowiznę doliczoną do spadku.

Wysokość zachowku

Uprawnienie do zachowku mogą wystąpić o zapłatę sumy pieniężnej odpowiadającej wartości połowy lub dwóch trzecich udziału spadkowego, który przypadałby im gdyby doszli do dziedziczenia z ustawy (art. 991 § 1 Kodeksu Cywilnego). Zachowek w wyżej wysokości przysługuje osobom trwale niezdolnym do pracy oraz zstępnym małoletnim.

Wyłączeni z zachowku.Uprawnionymi do zachowku nie są zstępni, małżonek i rodzice, którzy zrzekli się dziedziczenia (art. 1049 § 2 KC), odrzucili spadek (art. 1020 KC), zostali uznani za niegodnych dziedziczenia (art. 928 § 2 KC), a także wydziedziczeni (art. 1008 KC). W/w osoby są traktowane tak jakby nie dożyły otwarcia spadku, zatem w ich miejsce wstępują odpowiednio ich zstępni. Jeśli chodzi o zrzekającego się dziedziczenia, to jego zstępni dochodzą do dziedziczenia tylko wtedy, gdy w umowie postanowiono, że nie obejmują ich skutki zrzeczenia się dziedziczenia (art. 1049 § 1 KC). Uprawnienie do zachowku zstępnych wydziedziczonego zstępnego wynika z art. 1011 KC.

Termin przedawnienia roszczenia o zapłatę zachowku

Art. 1007 Kodeksu Cywilnego określa dokładnie termin przedawnienia roszczenia o wypłatę zachowku. Według tego przepisu powód ma 5 lat na złożenie w sądzie pozwu o wypłatę zachowku.

5 lat jest liczone od:
* momentu śmierci spadkodawcy – w przypadku dziedziczenia ustawowego lub, gdy powód ubiega się o zachowek od obdarowanego;
* momentu otwarcia testamentu – w przypadku, gdy spadkodawca spisał testament.

Zachowek – właściwość sądu

Najlepszym sposobem na załatwienie sprawy zachowku jest dogadanie się ze spadkodawcą bądź spadkobiercami ustawowymi. Pomoże nam to uniknąć kosztownych i czasochłonnych rozpraw sądowych.

Gdyby jednak nie udało się dojść do porozumienia właściwym do wniesienia pozwu jest sąd właściwy ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy. Pozew o zachowek mogą wnieść do sądu jedynie osoby do owego zachowku uprawnione. W pozwie o zachowek, wnosi się o zasądzenie konkretnej kwoty. Sąd rejonowy rozpoznaje sprawy, jeśli żądamy kwoty do 75 tysięcy złotych, a sąd okręgowy, jeśli domagamy się kwoty wyższej

Sprawami o zachowek w Zielonej Górze zajmuje się I Wydział Cywilny Sądu Rejonowego w Zielonej Górze. Reprezentujemy naszych Klientów nie tylko przed tym sądem, ale przed wszystkim sądami w całej Polsce, zwłaszcza przed Sądami w Żarach, Żaganiu, Nowej Soli, Świebodzinie, Krośnie Odrzańskim czy Głogowie.

Prawo spadkowe Zielona Góra

Zapraszamy zainteresowanych do kontaktu z naszą Kancelarią pod numerem 695 668 775 lub 888 77 99 40.

W ramach naszej codziennej praktyki zajmujemy się prawem spadkowym.

W sprawach spadkowych zapraszamy do odwiedzin naszej kancelarii adwokackiej w Zielonej Górze.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *